آلومینیوم یکی از فلزات سبک است که امروزه مصرف فراوانی دارد. آلومینیوم پس از اکسیژن و سیلیس, فراوانترین عنصر در پوسته زمین است و حدود ۸/۸ درصد پوسته زمین را تشکیل میدهد. بیش از ۹۸ درصد آلومینیوم جهان از بوکسیت بهدست میآید.
عمدهترین منبع تولید آلومینیوم مواد معدنی بوکسیت است که حاوی اکسیدها و هیدرواکسیدهای آلومینیوم و آهن و مقداری سیلیس است. مجموع هیدروکسیدها و اکسیدهای آلومینیوم, آهن و تیتانیوم موجود در بوکسیت بیش از ۵۰ درصد بوده که در این میان هیدرواکسیدهای آلومینیوم بیشترین مقدار را تشکیل میدهند.
میزان کلی ذخائر جهانی بوکسیت ۳۳ میلیارد تن برآورد شده که حدود ۷۵ درصد آن در ۵ کشور گینه، استرالیا، برزیل، جامائیکا و هند است. در ایران نیز در مناطق آباده ، جاجرم و … ذخایر بوکسیت وجود دارد.
در ایران ذخایر متعددی از بوکسیت با مشخصات مختلف و متغیر وجود دارد که به طور تقریبی بیشتر آنها در مناطق ایران مرکزی, البرز و زاگرس جای گرفتهاند. ایران از نظر ذخایر شناختهشده بوکسیت کشوری ثروتمند بهشمار نمیآید.
عمدهترین معادن بوکسیت کشور در سال ۱۳۴۷ در منطقه جاجرم با ۱۰میلیون تن ذخیره شناسایی و گزارش شد.
مجموعه معادن بوکسیت جاجرم دارای ۱۲ معدن اصلی است که ۳ معدن بوکسیت آن است که عبارتند از بوکسیت جاجرم، بوکسیت کوه بابا و بوکسیت سرخچشمه.
ذخایر این معادن در مجموع، ۱۱ میلیون و ۷۹۸ هزار تن است که استخراج اسمی مجموع این معادن، ۴۴۹ هزار و ۳۰۰ تن در سال است. با توجه به تغییرات بسیار زیاد و گاهی شدید عیار بوکسیت در فواصل کوتاه, امکان محاسبه دقیق سود حاصل از استخراج آن وجود ندارد. به همین دلیل برای محاسبه هزینهها و سود حاصل از استخراج بوکسیت, یک عیار میانگین برای هر تن بوکسیت تعریف شده که در تمامی معادن بوکسیت جاجرم به طور تقریبی ثابت است و برای طراحی معدن از آن استفاده میشود.
استخراج بوکسیت به روش روباز انجام میشود. این محصول معدنی پس از استخراج به کارخانههای آلومینا، منتقل و از آن اکسید آلومینیوم یا آلومینا استحصال میشود که این فرآیند در کارخانههای فرآوری جاجرم انجام میشود.
شمش تولید شده در کارخانههای فرآوری جاجرم توسط دو کارخانه احیای آلومینیوم در ایران (ایرالکو و المهدی) خریداری میشود. این دو کارخانه، اکسید آلومینیوم و پودر آلومینا را خریداری و از آن شمش تولید میکنند.
اما کارخانههای فرآوری سنگ بوکسیت در تامین بار مورد نیاز برای تامین شمش آلومینیوم با مشکلات جدی روبهرو هستند. به عبارت دیگر، مهمترین دلیل اینکه نمیتوان تمام مواد اولیه مورد نیاز صنعت آلومینیوم را در داخل تامین کرد، نبود معادن کافی بوکسیت است. درحالحاضر صنایع آلومینیوم، نیاز به اکسید آلومینیوم زیاد دارند و غیر از میزان تولید شرکت آلومینیوم، مقداری از اکسید آلومینیوم از کشورهای دیگر خریداری میشود، در غیر این صورت نمیتوان نیاز داخلی را تامین کرد